Thử độ co rút

Thử độ co hay thay đổi kích thước sau giặt đo lường mức độ mà một loại vải hoặc sản phẩm may mặc thay đổi kích thước sau khi được giặt hoặc tiếp xúc với nhiệt độ. Phương pháp thử này xác định tỷ lệ co rút – cụ thể là phần trăm mà vải hoặc sản phẩm giảm đi chiều dài và/hoặc chiều rộng. Việc biết tỷ lệ co rút giúp các nhà sản xuất và nhà thiết kế điều chỉnh để quần áo vẫn vừa vặn sau khi được giặt là điều rất quan trọng.

Loại Vải Nào Co Rút Nhiều Hơn?

Các loại vải tự nhiên như cotton, linen và wool thường co rút nhiều hơn so với các loại vải tổng hợp như nylon và polyester. Dưới đây là chi tiết:

Cotton:

Tỷ lệ co rút: Thường từ 2% đến 5%.
Tính chất: Cotton nổi tiếng với khả năng co rút đáng kể, đặc biệt nếu chưa được xử lý chống co hoặc khi tiếp xúc với nước nóng trong quá trình giặt và sấy. Tỷ lệ co rút thay đổi tùy thuộc vào chất lượng và cách dệt của vải.

Linen:

Tỷ lệ co rút: Có thể lên đến 7%, nhưng thường từ 3% đến 7%.
Tính chất: Linen, được sản xuất từ cây lanh, cũng có xu hướng co rút đáng kể, đặc biệt trong lần giặt đầu tiên. Mức độ co rút phụ thuộc vào các yếu tố như liệu nó có được ép trước khi sử dụng hay không và phương pháp dệt.

Wool:

Tỷ lệ co rút: Từ 3% đến 5%.
Tính chất: Wool, một loại sợi tự nhiên khác, co rút khi bị ướt hoặc giặt. Mức độ co rút phụ thuộc vào loại wool (ví dụ như wool merino hay cashmere) và cách xử lý của nó. Wool co rút nhiều hơn nếu giặt bằng nước nóng hoặc xử lý thô.

Polyester:

Tỷ lệ co rút: Dưới 1%.
Tính chất: Polyester là một sợi tổng hợp nổi tiếng với khả năng chống co rút và giữ hình dạng tốt. Ngay cả sau khi giặt và sấy ở nhiệt độ cao, vải polyester thường co rút rất ít.

Nylon:

Tỷ lệ co rút: Không đáng kể.
Tính chất:: Giống như polyester, nylon là một vật liệu tổng hợp nổi tiếng với độ bền và khả năng chống co rút. Nylon giữ được cả hình dạng và kích thước ngay cả sau nhiều lần giặt.

Tiêu Chuẩn ASTM cho các phương pháp thử độ co rút vải

ASTM International cung cấp nhiều tiêu chuẩn để kiểm tra sự co rút của các loại vải. Một trong những tiêu chuẩn chính liên quan đến sự co rút của vải là ASTM D3774 – Phương pháp thử nghiệm tiêu chuẩn cho chiều rộng của vải dệt. Tiêu chuẩn này quy định các quy trình để đo chiều rộng của vải trước và sau khi giặt, giúp xác định tỷ lệ co rút.

Điểm chính của ASTM D3774:

Quy trình đo lường: Bao gồm việc đo chính xác chiều rộng của mẫu vải trước và sau khi giặt để xác định bất kỳ sự giảm kích thước nào.
Ứng dụng: Tiêu chuẩn này, cùng với các tiêu chuẩn liên quan khác (ví dụ: ASTM D4970 cho khả năng chống nổ và ASTM D2203 cho độ cứng của vải), cung cấp cái nhìn toàn diện về hành vi và hiệu suất của vải sau khi giặt.

Phương Pháp Kiểm Tra Co Rút Vải ISO

Phương pháp kiểm tra co rút ISO, được phát triển bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO), là một phương pháp tiêu chuẩn để đánh giá cách vật liệu phản ứng với thay đổi nhiệt độ, bao gồm các thay đổi về kích thước như giãn nở hoặc co rút.

Các bước trong phương pháp kiểm tra co rút ISO:

Chuẩn bị mẫu: Mẫu được chuẩn bị theo các tiêu chuẩn cụ thể, có thể bao gồm cắt, nén hoặc kéo dài, tùy thuộc vào vật liệu và yêu cầu thử nghiệm.
Xử lý nhiệt: Mẫu được đưa vào các nhiệt độ cụ thể để gia nhiệt hoặc làm lạnh.
Đo lường: Các thay đổi về kích thước được đo ở các khoảng nhiệt độ khác nhau bằng cách sử dụng các công cụ chính xác như thước đo hoặc các thiết bị quang học.
Phân tích dữ liệu: Tỷ lệ thay đổi kích thước được tính toán bằng cách sử dụng các công thức được quy định bởi tiêu chuẩn ISO.
Báo cáo: Một báo cáo chi tiết được tạo ra, bao gồm điều kiện thử nghiệm, chi tiết mẫu, dữ liệu đo lường và các quan sát.

Các tiêu chuẩn ISO liên quan đến kiểm tra co rút bao gồm ISO 3759 cho vải dệt, ISO 294-4 cho nhựa, và ISO 175 cho cao su.

Cách Tính Tỷ Lệ Co Rút của Vải

Để tính tỷ lệ co rút của vải, bạn cần so sánh kích thước trước và sau khi giặt. Dưới đây là quy trình từng bước:

Đo vải trước khi giặt: Ghi lại kích thước ban đầu (chiều dài và chiều rộng) của vải bằng thước kẻ hoặc thước dây.
Giặt vải: Thực hiện theo hướng dẫn chăm sóc vải để giặt và sấy, mô phỏng điều kiện sử dụng thực tế.
Đo vải sau khi giặt: Ghi lại kích thước của vải sau khi giặt.
Tính toán tỷ lệ co rút:Sử dụng công thức:
$\text{Tỷ lệ co rút} (\%) = \left( \frac{\text{Kích thước ban đầu} – \text{Kích thước cuối cùng}}{\text{Kích thước ban đầu}} \right) \times 100$

$Tỷ lệ co r u ˊ t (%) = (\frac{K ı ˊ ch th ư ớc ban đ a ˆ ˋ u - K ı ˊ ch th ư ớc cu o ˆ ˊ i c u ˋ ng}{K ı ˊ ch th ư ớc ban đ a ˆ ˋ u}) \times 100$ Ví dụ, nếu chiều dài ban đầu của vải là 100 inch và sau khi giặt còn 95 inch:

$\text{Tỷ lệ co rút} = \left( \frac{100 – 95}{100} \right) \times 100 = 5\%$ $Tỷ lệ co r u ˊ t = (\frac{100 - 95}{100}) \times 100 = 5%$
Diễn giải: Tỷ lệ phần trăm được tính đại diện cho mức co rút của vải sau khi giặt. Giá trị dương cho thấy vải bị co rút, trong khi giá trị âm cho thấy vải bị giãn.
Lặp lại nếu cần: Để có kết quả chính xác hơn, kiểm tra nhiều mẫu và lấy trung bình tỷ lệ co rút.

Phương pháp này giúp xác định độ ổn định kích thước của vải và hỗ trợ các nhà sản xuất đảm bảo chất lượng và độ vừa vặn của sản phẩm dệt may sau khi giặt.